Matthew 4 - Dächsel Bijbelverklaring - Bible Commentaries

Inleiding

Bijbelverkaring van Dchsel, MATTHES 4

Matthew 4:1.

CHRISTUS DOET ZIJN INTREDE IN HET LERAARSAMBT.

I. Matthew 4:1-Matthew 4:11. Het eerste werk van de Geest van God, die bij de doop over Jezus gekomen was, is niet, dat Hij Hem zonder meer in de wereld, die Hij moet verlossen, invoert, integendeel leidt Hij Hem vooraf uit de wereld in de woestijn. Het verderf van de wereld heeft zijn oorsprong in het rijk van de satan, en Christus kan de satan niet overwinnen voor de wereld, voordat Hij hem eerst voor Zichzelf heeft overwonnen. De duivel heeft zijn eigenlijke woonplaatsen, van waaruit hij de wereld beheerst en dood en verderf over haar brengt, in de woestijn, een afbeelding van zijn eigen inwendig bestaan en het zinnebeeld van de verwoesting, die hij in zijn gevolg heeft 16:22). Daar bereidt de Heere Zich onder een veertigdaags vasten met gebed en nadenken tot Zijn werk voor op de strijd, die Hij te strijden heeft, op een wijze, die juist het tegendeel is van die, waarop de eerste Adam de verzoeking van de duivel tegemoet ging. Hij slaat daarop de drievoudige aanval van de satan, met het zwaard van de Geest, dat Gods Woord is, af, waarop de engelen komen en Hem dienen.

(Evangelie op zondag Invocavit).

Deze is de eerste zondag in de vastentijd, die met de asdag begint; hij heeft zijn naam van de voor deze bepaalde introitus (openingswoord) Psalms 91:15vv. "Invocavit". Als eerste zondag van de vasten heet hij ook Quadragesimae met het oog op de vasten van 40 dagen, die men naar het voorbeeld van Christus houdt. Van de asdag tot aan de zaterdag v r Pasen ingesloten zijn, de 6 zondagen, die hierin vallen, afgerekend, (omdat op zondagen niet gevast wordt) werkelijk 40 dagen. Ter voorbereiding op deze vasten, was men ook wel gewoon de drie voorafgaande weken te vasten en noemde men de drie zondagen van deze weken Quinquagesimae, Sexagesimae, Septuagesimae.

return to 'Top of Page'

Inleiding

Bijbelverkaring van Dchsel, MATTHES 4

Matthew 4:1.

CHRISTUS DOET ZIJN INTREDE IN HET LERAARSAMBT.

I. Matthew 4:1-Matthew 4:11. Het eerste werk van de Geest van God, die bij de doop over Jezus gekomen was, is niet, dat Hij Hem zonder meer in de wereld, die Hij moet verlossen, invoert, integendeel leidt Hij Hem vooraf uit de wereld in de woestijn. Het verderf van de wereld heeft zijn oorsprong in het rijk van de satan, en Christus kan de satan niet overwinnen voor de wereld, voordat Hij hem eerst voor Zichzelf heeft overwonnen. De duivel heeft zijn eigenlijke woonplaatsen, van waaruit hij de wereld beheerst en dood en verderf over haar brengt, in de woestijn, een afbeelding van zijn eigen inwendig bestaan en het zinnebeeld van de verwoesting, die hij in zijn gevolg heeft 16:22). Daar bereidt de Heere Zich onder een veertigdaags vasten met gebed en nadenken tot Zijn werk voor op de strijd, die Hij te strijden heeft, op een wijze, die juist het tegendeel is van die, waarop de eerste Adam de verzoeking van de duivel tegemoet ging. Hij slaat daarop de drievoudige aanval van de satan, met het zwaard van de Geest, dat Gods Woord is, af, waarop de engelen komen en Hem dienen.

(Evangelie op zondag Invocavit).

Deze is de eerste zondag in de vastentijd, die met de asdag begint; hij heeft zijn naam van de voor deze bepaalde introitus (openingswoord) Psalms 91:15vv. "Invocavit". Als eerste zondag van de vasten heet hij ook Quadragesimae met het oog op de vasten van 40 dagen, die men naar het voorbeeld van Christus houdt. Van de asdag tot aan de zaterdag v r Pasen ingesloten zijn, de 6 zondagen, die hierin vallen, afgerekend, (omdat op zondagen niet gevast wordt) werkelijk 40 dagen. Ter voorbereiding op deze vasten, was men ook wel gewoon de drie voorafgaande weken te vasten en noemde men de drie zondagen van deze weken Quinquagesimae, Sexagesimae, Septuagesimae.

return to 'Top of Page'

Vers 1

1. Toen, dadelijk na de bij de doop ontvangen inwijding tot het Middelaarsambt (hoofdstuk . 3:16vv. ), werd Jezus door de Geest van God, die over Hem gekomen was, en die Hem niet alleen leerde, welke weg Hij in Zijn ambt had te bewandelen, maar ook met kracht uit de hoogte tot elk werk in het bijzonder toerustte, van de oever van de Jordaan weggeleid in de woestijn, boven de oase van Jericho 6:1"), om verzocht te worden door de duivel, de vorst van het rijk van de duisternis, of van de gevallen geesten ("Job 1:6"), opdat Hij van begin af aan Zijn overwinnende macht tegenover deze aartsvijand van het Godsrijk zou bewijzen (hoofdstuk . 13:25, 39).

Wij zien de reden niet in, waarom sommigen onder de hier bedoelde woestijn de grote Arabische woestijn willen verstaan, waarin de kinderen van Israël onder vele verzoekingen en uitreddingen van God 40 jaar wonderbaar werden onderhouden 19:22) en waardoor later Elia 40 dagen en 40 nachten tot aan de berg van God, tot aan Horeb ging 19:8). Bij alle verwantschap met deze geschiedenis met die beide uit Israël's voortijd heeft deze een nog veel nauwere samenhang met de verzoeking van Adam in het paradijs (Genesis 3:1), dus met de eerste geschiedenis van de mensheid. Dadelijk bij het begin van Zijn Middelaarsambt stelt Christus Zich voor als Verlosser en Heiland van het gehele menselijke geslacht. Dat Hij dit wil worden in de bijzondere vorm van Messias van Israël, wordt openbaar uit Zijn 40 daags vasten volgens het voorbeeld van Mozes (Exodus 24:18) en in Zijn wonderbare onderhouding gedurende deze tijd, volgens het voorbeeld van Israël (Deuteronomy 8:3vv. ). Wij mogen echter daarom de geschiedenis niet tot een zo uitsluitend Israëlitische maken, dat wij ook dezelfde plaats daarvoor willen bepalen; wij moeten integendeel een verwijzing van haar samenhang met de geschiedenis van de mensheid bewaren. En zo zal de traditie wel gelijk hebben, die als plaats van de verzoeking van Christus de woestijn Quarantania, oostelijk van de woestijn Bethave en noordwestelijk van Jericho, aanwijst. Zoals het paradijs het schoonste gedeelte was van het liefelijke en bekoorlijke landschap Eden, van de bodem waarvan God ook wel de aarde zal hebben genomen, waaruit Hij de mens maakte (Genesis 2:7vv. ). Zo is het gebergte Quarantania 2:6), de ontzettende woestijn en de steilste rotsen van de reeds wilde en onherbergzame woestijn aan de Jordaan, in de oasen waarvan de Heere de wijding tot Zijn Middelaarsambt had ontvangen. De berg, zegt Hasselquist, is zeer spits en hoog, en het opstijgen tot zijn top zo gevaarlijk, als men zich slechts kan voorstellen; aan de zijde treft men een diepe afgrond, in de wanden van de berg zijn vele holen en spelonken, waarin thans kluizenaars leven. Aan de voet van den berg bevindt zich de bron, waarvan Elisa het kwade water eens gezond maakte (2 Kings 2:19vv. ); hoe zouden wij niet daarin het tegenbeeld zien van de paradijsstroom en een afbeelding van datgene, wat Christus, door Zijn overwinning van de duivel op geestelijke wijze aan het menselijk geslacht en deze aarde gedaan heeft? Wij willen onze tijd niet doorbrengen met de weerlegging van al die verklaringen, die uit onze geschiedenis iets anders maken dan een gebeurtenis, zoals zij hier wordt meegedeeld, bijv. een parabel (Schleiermacher), of een droom (Meijer), of een gezicht (H. E. G. Paulus), of een slechts inwendige geschiedenis, hetzij een lijden van de geest (Olshausen) of een werkzaamheid van de geest (Ullmann); zonder meer geven wij een verklaring overeenkomstig de woorden. Wij hebben hier met een gebeurtenis te doen, zoals er geen in ons eigen leven is voorgekomen en ook nooit voorkomen zal, waarom zij steeds slechts tot op zekere hoogte voor ons verstand bereikbaar en zoveel boven ons begrip verheven is. Weliswaar beleven wij overvloedig en dagelijks, dat wij tot het boze aangezet en verzocht worden door ons vlees en bloed, door de zondige lusten en begeerlijkheden van het hart (James 1:13vv. ). Ook de mensen, met wie wij in de wereld samenleven, worden ons tot verleiders door hun woord en door hun voorbeeld, door hun list en hun geweld, en wie er goed op gelet heeft, hoe soms in de ziel plotseling een schandelijke, duivelse gedachte opkomt, zonder dat men zou kunnen zeggen, van waar die eigenlijk komt, hoe gemakkelijk een boze lust in het vlees zo hevig ontbrandt, dat men bijna tegen zijn wil tot een boze daad wordt weggesleept; wie de ontzettende macht bedenkt, waarmee een verleidend voorbeeld op het hart werkt, die zal weten te verklaren, wat de apostel zegt van listige omleidingen van de duivels en van vurige pijlen van de boze (Ephesians 6:10vv. ). Bij dat alles hebben wij echter geen werkelijke ervaring en daarom ook geen duidelijke voorstelling daarvan, hoe de vorst van de duisternis, de satan (d. i. de tegenstander, vijand), zoals hij in het Oude Testament met een Hebreeuws woord genoemd wordt (1 Chronicles 22:1 Job 1:6, Job 1:12; Job 2:1, Job 2:7 Psalms 109:6 Zechariah 3:1vv. ), of de duivel (d. i. de lasteraar, aanklager), zoals hij in het Nieuwe Testament met een Grieks woord genoemd wordt (John 8:44; John 8:1 Petrus . 5:8 Revelation 2:10; Revelation 20:2), iemand op onmiddellijke wijze als verzoeker tegemoet kan treden en zijn werk aan hem beproeven kan, en dat juist is het eigenaardige in de geschiedenis van Christus' verzoeking. De Heiland heeft hier zeker niet met eigen vlees en bloed te strijden, alsof Hem dit tot kwaad zou gedrongen hebben. Zeker was Hij een mens zoals wij, en de Zoon van God is in de gedaante van het zondige vlees verschenen, d. i. Hij nam, toen Hij mens werd, vlees aan, zoals de zondige, van Adam afstammmende mensenkinderen dat hebben; maar er wordt ook van Hem gezegd, dat Hij heilig was, onschuldig, onbevlekt en afgescheiden van de zondaren (Romans 8:3 Hebrews 2:14; Hebrews 7:26); in Zijn vlees kan dus niets kwaads gewoond hebben, uit Zijn hart niets kwaads opgestegen zijn. Verder heeft de Heiland hier zeker niet te strijden met enig mens, met enig medelid van de Hoge Raad en de priesterschap, die hem wil onderzoeken, en of voor het vleselijke Messias-idee wil winnen of op enige andere wijze verderven. Wel zijn gedurende Zijn gehele volgende leven zowel Zijn vrienden als Zijn vijanden voor Hem tot verzoekers geworden, en hebben deze alle bijzondere verzoekingen, die hier voorkwamen, weer opgenomen (hoofdstuk . 27:42vv. ; 16:21vv. John 6:14vv. ), maar hier in de woestijn was geen menselijke ziel bij Hem, en noch een van Zijn latere discipelen, noch iemand van het volk of van het Sanhedrin kende Hem toen reeds (John 1:26); Hij was met Zichzelf alleen. Dien ten gevolge heeft het onze Heiland in deze geschiedenis uitsluitend en op onmiddellijke wijze te doen met hem, van wie al het kwade uitgaat en tot wie al het boze terugleidt, met de duivel. "Het is een stoute bewering, die van een groot gedeelte van de gemeente en zelfs van het grootste deel van de theologen, die onze gebeurtenis als krankzinnigheid en onzin aanstonds in de ban doet, of wanneer mildere gezindheden bestaan, die medelijdend als een ongelukkig proefstuk beschouwt. Wat zijn de tijden toch sinds ene halve eeuw veranderd! Paulus (de te voren genoemde professor te Heidelberg overl. 1851) die, als ergens iemand het voortreffelijk verstond zijn tijdgenoten op een dwaalspoor te leiden, spreekt zich in zijn commentaar zo uit: de gewone hypothese (veronderstelling) is, dat de verteller uitwendige verschijningen van de duivel aanneemt, waardoor Jezus die drie aanvallen onmiddellijk veroorzaakt zijn. En nu zegt Weisze: Evenals het verhaal van de Johannesdoop, waaraan zich dit onmiddellijk aansluit, heeft ook deze laatste vertelling sinds lang opgehouden beschouwd te worden als sprekende van een uitwendig werkelijk voorgevallen gebeurtenis, en dit zelfs bij uitleggers, die overigens nog in wonderen geloven. Helaas het is zo! Wanneer wij nu een revisie van het proces ondernemen in de overtuiging, dat de eerste en oudste opvatting, de alleen ware is, hebben wij een moeilijke weg voor ons, waarop wij over leeuwen en adders moeten gaan en midden door de pijlen van de dag. Daarom sterken wij ons door terug te zien. Wij staan niet alleen; voor ons heen trekt een dichte wolk van getuigen, aan hun hoofd zien wij zelfs de heilige Evangelisten; in hun voetstappen treden de grootste vaders van Oosten en Westen; de reformatoren trekken ook op deze straat (Luther en Melanchton, alleen Calvijn is niet volkomen vast); op deze volgen beroemde theologen ook van de vorige en de tegenwoordige eeuw. Wat nu de bedenking aangaat, die de ontledende vooruitgang van onze tijd tegen die eerste en oudste opvatting in het midden heeft te brengen, zo komen wij later (hoofdstuk . 9:34) terug op de vraag, of er een persoonlijke duivel is, en zullen later de vraag behandelen, of hij zichtbaar kan verschijnen; voor nu hebben wij met de vraag te doen: Waarom was het nodig, dat Christus door de duivel verzocht werd? Want dat deze verzoeking met de raadsbesluiten van God overeenstemde, dat zij tot de werken van onze verlossing onvoorwaardelijk behoorde, is duidelijk uitgesproken in de woorden van dit vers: "Toen werd Jezus door den Geest weggeleid in de woestijn, om verzocht te worden door de duivel. " Ons antwoord is: Jezus moest de ontwikkeling van de mensheid, die door de zonde tot een verwarring was geworden, in Zich nog eens, maar nu als een zondeloze, van voren af beginnen; wat het menselijk geslacht in zijn aanvang volgens Gods wil had moeten volbrengen, maar niet volbracht had, namelijk na de Status integritatis of de staat van rechtheid, waarin de door God geschapen mens naar al zijn krachten, zijn aanleg en zijn eigenschappen nog rein en onverdorven was, door de Status explorationis, of de staat van de beproeving heen (toen hij al zijn krachten, die hem aangeboren waren, tot God moest richten en de mogelijkheid van een losmaking van God en een zich stellen tegenover God, dat toen nog voorhanden was, van zich had af te wijzen) in de Status confirmationis, of de staat van de bevestiging, zodat het posse non peccare (de mogelijkheid om van de zonde vrij te blijven) even als bij de niet gevallen engelen, voor hem geworden zou zijn tot een non posse peccare (tot een onmogelijkheid om nog ooit te zondigen en van God af te vallen); dat moest Hij betonen en zo het beeld van een mens voorstellen, zoals hij volgens Gods bestemming moest zijn. Athanasius schrijft daarom: evenals wanneer men een op hout geschilderd portret, dat met vuil overdekt en daardoor onzichtbaar is geworden, herstellen wil, het origineel zelf moet aanwezig zijn, opdat het beeld op dezelfde stof gerestaureerd wordt (want de stof wordt niet weg geworpen, omdat het beeld daarop getekend is, maar slechts hervormd), zo moest de hoogheilige Zoon van de Vader tot ons komen om de naar Zijn gelijkenis geschapen mens te vernieuwen. In zoverre nu in Christus Jezus de gehele volheid van de Godheid lichamelijk woont, is bij Hem zelfs de mogelijkheid van een luisteren naar de wil van de verzoeker volstrekt ondenkbaar; Zijn heiligheid en zondeloosheid is ten gevolge van Zijn Godmenselijk wezen, (daar Godheid en mensheid tot n persoon in Hem verenigd zijn, en geen van beide naturen meer zonder de andere of buiten de andere kan gedacht worden), niet slechts een werkelijke maar ook een noodzakelijke, zodat hetgeen Hij onderneemt, op een grond rust die het succes (hier de overwinning op satan) van begin af aan waarborgt. Wij weten nu echter ook, dat Christus uit vrije genade en eeuwig prijzenswaardige ontferming op Zich heeft genomen, wat aan Zijn met de Godheid verenigde mensheid niet vanzelf toekwam, wat voor deze integendeel iets geheel vreemds, voor het begrip met zichzelf geheel en al in tegenspraak was: de schuld en zonde van de mens, zijn strafwaardigheid en verdoemenis. En zoals Hij zich nu bij Zijn kruisdood van het non posse mori (de onmogelijkheid om te sterven) ontledigd heeft ten zegen van de mensheid, zodat Hij sterven kon, eveneens zo menen wij, heeft Hij ook bij het aanvaarden van Zijn Messiasambt zich van het non posse peccare ontledigd om net als wij verzocht te kunnen worden. Het bewustzijn van werkelijk verzocht te kunnen worden, geeft de Heere ook duidelijk te kennen door de woorden met zekere drift tot Petrus gesproken: "Ga weg van achter mij satanas" (hoofdstuk . 16:23); dit blijkt verder uit het woord, dat Hij v r Zijn intreden in de gebedsstrijd in Gethseman doet (waakt en bidt in hoofdstuk . 26:41), en in dat bewustzijn heeft Hij zonder twijfel ook op deze plaats 40 dagen en 40 nachten gevast, voordat Hij zich aan de aanvallen van de duivel blootstelde. Nu is wel het kunnen verzocht worden bij de Heere nog iets anders, dan bij de gevallen mens, bij wie alle voorwaarden aanwezig zijn, dat de verzoeking ook steeds met een nederlaag voor hem eindigt, wanneer Gods kracht hem niet op een buitengewone wijze staande houdt. Bij Hem is het juist het tegenovergestelde, daar bij Hem al de voorwaarden aanwezig zijn, dat de verzoeking telkens ook een overwinning ten gevolge heeft. Desalniettemin zien wij, dat in de Geest, waarmee Hij bij Zijn doop werd toegerust, Gods kracht Hem zeker buitengewoon te hulp komt; dit is, omdat Hij oneindig meer te doen had, dan de eerste Adam in het paradijs had te volbrengen, toen hij in de macht van de verzoeking werd overgegeven. De woestijn Quarantania met haar steenachtige en vreselijke woestheid en de wilde dieren, die daar huizen) is reeds op zichzelf de volstrekte tegenstelling tegenover de hof van Eden met allerlei bomen, een lust voor de ogen en goed tot spijs, en met allerlei dieren, die God tot de mens bracht om te zien hoe hij die zou noemen. Maar nu gaat hier tevens aan de eerste verzoeking een vasten vooraf, waarna de nu komende honger met des te vreselijker kracht zich laat voelen, terwijl de eerste mensen slechts ten doel hadden om in een toestand van volkomen bevrediging van lichamelijke behoefte zich te onthouden van de vrucht van de verboden boom. Dienovereenkomstig is dan ook de werking van de overwinning van Christus een oneindig grotere, dan die voor het geval, dat Adam overwonnen had, over de verzoeker zou gekomen zijn. Adam moest slechts de hof bebouwen en bewaren, opdat langzamerhand de gehele aarde in zijn beeld zich zou verheerlijken; maar later moest de hof voor hem bewaard worden door de Cherub met het vlammend zwaard en hij is later verwoest en tot een woestijn geworden. Tot Christus, in Zijn woestijn komen de engelen en zij dienen Hem); een voorzegging van hetgeen eens op onze aarde zijn zal, wanneer de derde bede tot haar volkomen vervulling gekomen zal zijn (Revelation 1:1vv. ).

Met weinige woorden kunnen wij onze mening hierbij voegen. De Zoon van God is geopenbaard, opdat Hij de werken van de duivel verbreken zou (1 John 3:8). De dorre plaatsen zijn de woonsteden van de boze geesten (Luke 11:24

). De grote held van God, door de Geest geleid, valt eerst het hoofdleger van de vijand aan, om daarna hem te bestrijden in zijn benden, eerst de duivel, de grote aanvoerder persoonlijk geslagen, dan zijn werken in de mensen verstoord, zijn dienaren uitgeworpen! Hij strijdt en overwint door Zich te laten verzoeken en satan moet Hem verlaten.

return to 'Top of Page'

Vers 1

1. Toen, dadelijk na de bij de doop ontvangen inwijding tot het Middelaarsambt (hoofdstuk . 3:16vv. ), werd Jezus door de Geest van God, die over Hem gekomen was, en die Hem niet alleen leerde, welke weg Hij in Zijn ambt had te bewandelen, maar ook met kracht uit de hoogte tot elk werk in het bijzonder toerustte, van de oever van de Jordaan weggeleid in de woestijn, boven de oase van Jericho 6:1"), om verzocht te worden door de duivel, de vorst van het rijk van de duisternis, of van de gevallen geesten ("Job 1:6"), opdat Hij van begin af aan Zijn overwinnende macht tegenover deze aartsvijand van het Godsrijk zou bewijzen (hoofdstuk . 13:25, 39).

Wij zien de reden niet in, waarom sommigen onder de hier bedoelde woestijn de grote Arabische woestijn willen verstaan, waarin de kinderen van Israël onder vele verzoekingen en uitreddingen van God 40 jaar wonderbaar werden onderhouden 19:22) en waardoor later Elia 40 dagen en 40 nachten tot aan de berg van God, tot aan Horeb ging 19:8). Bij alle verwantschap met deze geschiedenis met die beide uit Israël's voortijd heeft deze een nog veel nauwere samenhang met de verzoeking van Adam in het paradijs (Genesis 3:1), dus met de eerste geschiedenis van de mensheid. Dadelijk bij het begin van Zijn Middelaarsambt stelt Christus Zich voor als Verlosser en Heiland van het gehele menselijke geslacht. Dat Hij dit wil worden in de bijzondere vorm van Messias van Israël, wordt openbaar uit Zijn 40 daags vasten volgens het voorbeeld van Mozes (Exodus 24:18) en in Zijn wonderbare onderhouding gedurende deze tijd, volgens het voorbeeld van Israël (Deuteronomy 8:3vv. ). Wij mogen echter daarom de geschiedenis niet tot een zo uitsluitend Israëlitische maken, dat wij ook dezelfde plaats daarvoor willen bepalen; wij moeten integendeel een verwijzing van haar samenhang met de geschiedenis van de mensheid bewaren. En zo zal de traditie wel gelijk hebben, die als plaats van de verzoeking van Christus de woestijn Quarantania, oostelijk van de woestijn Bethave en noordwestelijk van Jericho, aanwijst. Zoals het paradijs het schoonste gedeelte was van het liefelijke en bekoorlijke landschap Eden, van de bodem waarvan God ook wel de aarde zal hebben genomen, waaruit Hij de mens maakte (Genesis 2:7vv. ). Zo is het gebergte Quarantania 2:6), de ontzettende woestijn en de steilste rotsen van de reeds wilde en onherbergzame woestijn aan de Jordaan, in de oasen waarvan de Heere de wijding tot Zijn Middelaarsambt had ontvangen. De berg, zegt Hasselquist, is zeer spits en hoog, en het opstijgen tot zijn top zo gevaarlijk, als men zich slechts kan voorstellen; aan de zijde treft men een diepe afgrond, in de wanden van de berg zijn vele holen en spelonken, waarin thans kluizenaars leven. Aan de voet van den berg bevindt zich de bron, waarvan Elisa het kwade water eens gezond maakte (2 Kings 2:19vv. ); hoe zouden wij niet daarin het tegenbeeld zien van de paradijsstroom en een afbeelding van datgene, wat Christus, door Zijn overwinning van de duivel op geestelijke wijze aan het menselijk geslacht en deze aarde gedaan heeft? Wij willen onze tijd niet doorbrengen met de weerlegging van al die verklaringen, die uit onze geschiedenis iets anders maken dan een gebeurtenis, zoals zij hier wordt meegedeeld, bijv. een parabel (Schleiermacher), of een droom (Meijer), of een gezicht (H. E. G. Paulus), of een slechts inwendige geschiedenis, hetzij een lijden van de geest (Olshausen) of een werkzaamheid van de geest (Ullmann); zonder meer geven wij een verklaring overeenkomstig de woorden. Wij hebben hier met een gebeurtenis te doen, zoals er geen in ons eigen leven is voorgekomen en ook nooit voorkomen zal, waarom zij steeds slechts tot op zekere hoogte voor ons verstand bereikbaar en zoveel boven ons begrip verheven is. Weliswaar beleven wij overvloedig en dagelijks, dat wij tot het boze aangezet en verzocht worden door ons vlees en bloed, door de zondige lusten en begeerlijkheden van het hart (James 1:13vv. ). Ook de mensen, met wie wij in de wereld samenleven, worden ons tot verleiders door hun woord en door hun voorbeeld, door hun list en hun geweld, en wie er goed op gelet heeft, hoe soms in de ziel plotseling een schandelijke, duivelse gedachte opkomt, zonder dat men zou kunnen zeggen, van waar die eigenlijk komt, hoe gemakkelijk een boze lust in het vlees zo hevig ontbrandt, dat men bijna tegen zijn wil tot een boze daad wordt weggesleept; wie de ontzettende macht bedenkt, waarmee een verleidend voorbeeld op het hart werkt, die zal weten te verklaren, wat de apostel zegt van listige omleidingen van de duivels en van vurige pijlen van de boze (Ephesians 6:10vv. ). Bij dat alles hebben wij echter geen werkelijke ervaring en daarom ook geen duidelijke voorstelling daarvan, hoe de vorst van de duisternis, de satan (d. i. de tegenstander, vijand), zoals hij in het Oude Testament met een Hebreeuws woord genoemd wordt (1 Chronicles 22:1 Job 1:6, Job 1:12; Job 2:1, Job 2:7 Psalms 109:6 Zechariah 3:1vv. ), of de duivel (d. i. de lasteraar, aanklager), zoals hij in het Nieuwe Testament met een Grieks woord genoemd wordt (John 8:44; John 8:1 Petrus . 5:8 Revelation 2:10; Revelation 20:2), iemand op onmiddellijke wijze als verzoeker tegemoet kan treden en zijn werk aan hem beproeven kan, en dat juist is het eigenaardige in de geschiedenis van Christus' verzoeking. De Heiland heeft hier zeker niet met eigen vlees en bloed te strijden, alsof Hem dit tot kwaad zou gedrongen hebben. Zeker was Hij een mens zoals wij, en de Zoon van God is in de gedaante van het zondige vlees verschenen, d. i. Hij nam, toen Hij mens werd, vlees aan, zoals de zondige, van Adam afstammmende mensenkinderen dat hebben; maar er wordt ook van Hem gezegd, dat Hij heilig was, onschuldig, onbevlekt en afgescheiden van de zondaren (Romans 8:3 Hebrews 2:14; Hebrews 7:26); in Zijn vlees kan dus niets kwaads gewoond hebben, uit Zijn hart niets kwaads opgestegen zijn. Verder heeft de Heiland hier zeker niet te strijden met enig mens, met enig medelid van de Hoge Raad en de priesterschap, die hem wil onderzoeken, en of voor het vleselijke Messias-idee wil winnen of op enige andere wijze verderven. Wel zijn gedurende Zijn gehele volgende leven zowel Zijn vrienden als Zijn vijanden voor Hem tot verzoekers geworden, en hebben deze alle bijzondere verzoekingen, die hier voorkwamen, weer opgenomen (hoofdstuk . 27:42vv. ; 16:21vv. John 6:14vv. ), maar hier in de woestijn was geen menselijke ziel bij Hem, en noch een van Zijn latere discipelen, noch iemand van het volk of van het Sanhedrin kende Hem toen reeds (John 1:26); Hij was met Zichzelf alleen. Dien ten gevolge heeft het onze Heiland in deze geschiedenis uitsluitend en op onmiddellijke wijze te doen met hem, van wie al het kwade uitgaat en tot wie al het boze terugleidt, met de duivel. "Het is een stoute bewering, die van een groot gedeelte van de gemeente en zelfs van het grootste deel van de theologen, die onze gebeurtenis als krankzinnigheid en onzin aanstonds in de ban doet, of wanneer mildere gezindheden bestaan, die medelijdend als een ongelukkig proefstuk beschouwt. Wat zijn de tijden toch sinds ene halve eeuw veranderd! Paulus (de te voren genoemde professor te Heidelberg overl. 1851) die, als ergens iemand het voortreffelijk verstond zijn tijdgenoten op een dwaalspoor te leiden, spreekt zich in zijn commentaar zo uit: de gewone hypothese (veronderstelling) is, dat de verteller uitwendige verschijningen van de duivel aanneemt, waardoor Jezus die drie aanvallen onmiddellijk veroorzaakt zijn. En nu zegt Weisze: Evenals het verhaal van de Johannesdoop, waaraan zich dit onmiddellijk aansluit, heeft ook deze laatste vertelling sinds lang opgehouden beschouwd te worden als sprekende van een uitwendig werkelijk voorgevallen gebeurtenis, en dit zelfs bij uitleggers, die overigens nog in wonderen geloven. Helaas het is zo! Wanneer wij nu een revisie van het proces ondernemen in de overtuiging, dat de eerste en oudste opvatting, de alleen ware is, hebben wij een moeilijke weg voor ons, waarop wij over leeuwen en adders moeten gaan en midden door de pijlen van de dag. Daarom sterken wij ons door terug te zien. Wij staan niet alleen; voor ons heen trekt een dichte wolk van getuigen, aan hun hoofd zien wij zelfs de heilige Evangelisten; in hun voetstappen treden de grootste vaders van Oosten en Westen; de reformatoren trekken ook op deze straat (Luther en Melanchton, alleen Calvijn is niet volkomen vast); op deze volgen beroemde theologen ook van de vorige en de tegenwoordige eeuw. Wat nu de bedenking aangaat, die de ontledende vooruitgang van onze tijd tegen die eerste en oudste opvatting in het midden heeft te brengen, zo komen wij later (hoofdstuk . 9:34) terug op de vraag, of er een persoonlijke duivel is, en zullen later de vraag behandelen, of hij zichtbaar kan verschijnen; voor nu hebben wij met de vraag te doen: Waarom was het nodig, dat Christus door de duivel verzocht werd? Want dat deze verzoeking met de raadsbesluiten van God overeenstemde, dat zij tot de werken van onze verlossing onvoorwaardelijk behoorde, is duidelijk uitgesproken in de woorden van dit vers: "Toen werd Jezus door den Geest weggeleid in de woestijn, om verzocht te worden door de duivel. " Ons antwoord is: Jezus moest de ontwikkeling van de mensheid, die door de zonde tot een verwarring was geworden, in Zich nog eens, maar nu als een zondeloze, van voren af beginnen; wat het menselijk geslacht in zijn aanvang volgens Gods wil had moeten volbrengen, maar niet volbracht had, namelijk na de Status integritatis of de staat van rechtheid, waarin de door God geschapen mens naar al zijn krachten, zijn aanleg en zijn eigenschappen nog rein en onverdorven was, door de Status explorationis, of de staat van de beproeving heen (toen hij al zijn krachten, die hem aangeboren waren, tot God moest richten en de mogelijkheid van een losmaking van God en een zich stellen tegenover God, dat toen nog voorhanden was, van zich had af te wijzen) in de Status confirmationis, of de staat van de bevestiging, zodat het posse non peccare (de mogelijkheid om van de zonde vrij te blijven) even als bij de niet gevallen engelen, voor hem geworden zou zijn tot een non posse peccare (tot een onmogelijkheid om nog ooit te zondigen en van God af te vallen); dat moest Hij betonen en zo het beeld van een mens voorstellen, zoals hij volgens Gods bestemming moest zijn. Athanasius schrijft daarom: evenals wanneer men een op hout geschilderd portret, dat met vuil overdekt en daardoor onzichtbaar is geworden, herstellen wil, het origineel zelf moet aanwezig zijn, opdat het beeld op dezelfde stof gerestaureerd wordt (want de stof wordt niet weg geworpen, omdat het beeld daarop getekend is, maar slechts hervormd), zo moest de hoogheilige Zoon van de Vader tot ons komen om de naar Zijn gelijkenis geschapen mens te vernieuwen. In zoverre nu in Christus Jezus de gehele volheid van de Godheid lichamelijk woont, is bij Hem zelfs de mogelijkheid van een luisteren naar de wil van de verzoeker volstrekt ondenkbaar; Zijn heiligheid en zondeloosheid is ten gevolge van Zijn Godmenselijk wezen, (daar Godheid en mensheid tot n persoon in Hem verenigd zijn, en geen van beide naturen meer zonder de andere of buiten de andere kan gedacht worden), niet slechts een werkelijke maar ook een noodzakelijke, zodat hetgeen Hij onderneemt, op een grond rust die het succes (hier de overwinning op satan) van begin af aan waarborgt. Wij weten nu echter ook, dat Christus uit vrije genade en eeuwig prijzenswaardige ontferming op Zich heeft genomen, wat aan Zijn met de Godheid verenigde mensheid niet vanzelf toekwam, wat voor deze integendeel iets geheel vreemds, voor het begrip met zichzelf geheel en al in tegenspraak was: de schuld en zonde van de mens, zijn strafwaardigheid en verdoemenis. En zoals Hij zich nu bij Zijn kruisdood van het non posse mori (de onmogelijkheid om te sterven) ontledigd heeft ten zegen van de mensheid, zodat Hij sterven kon, eveneens zo menen wij, heeft Hij ook bij het aanvaarden van Zijn Messiasambt zich van het non posse peccare ontledigd om net als wij verzocht te kunnen worden. Het bewustzijn van werkelijk verzocht te kunnen worden, geeft de Heere ook duidelijk te kennen door de woorden met zekere drift tot Petrus gesproken: "Ga weg van achter mij satanas" (hoofdstuk . 16:23); dit blijkt verder uit het woord, dat Hij v r Zijn intreden in de gebedsstrijd in Gethseman doet (waakt en bidt in hoofdstuk . 26:41), en in dat bewustzijn heeft Hij zonder twijfel ook op deze plaats 40 dagen en 40 nachten gevast, voordat Hij zich aan de aanvallen van de duivel blootstelde. Nu is wel het kunnen verzocht worden bij de Heere nog iets anders, dan bij de gevallen mens, bij wie alle voorwaarden aanwezig zijn, dat de verzoeking ook steeds met een nederlaag voor hem eindigt, wanneer Gods kracht hem niet op een buitengewone wijze staande houdt. Bij Hem is het juist het tegenovergestelde, daar bij Hem al de voorwaarden aanwezig zijn, dat de verzoeking telkens ook een overwinning ten gevolge heeft. Desalniettemin zien wij, dat in de Geest, waarmee Hij bij Zijn doop werd toegerust, Gods kracht Hem zeker buitengewoon te hulp komt; dit is, omdat Hij oneindig meer te doen had, dan de eerste Adam in het paradijs had te volbrengen, toen hij in de macht van de verzoeking werd overgegeven. De woestijn Quarantania met haar steenachtige en vreselijke woestheid en de wilde dieren, die daar huizen) is reeds op zichzelf de volstrekte tegenstelling tegenover de hof van Eden met allerlei bomen, een lust voor de ogen en goed tot spijs, en met allerlei dieren, die God tot de mens bracht om te zien hoe hij die zou noemen. Maar nu gaat hier tevens aan de eerste verzoeking een vasten vooraf, waarna de nu komende honger met des te vreselijker kracht zich laat voelen, terwijl de eerste mensen slechts ten doel hadden om in een toestand van volkomen bevrediging van lichamelijke behoefte zich te onthouden van de vrucht van de verboden boom. Dienovereenkomstig is dan ook de werking van de overwinning van Christus een oneindig grotere, dan die voor het geval, dat Adam overwonnen had, over de verzoeker zou gekomen zijn. Adam moest slechts de hof bebouwen en bewaren, opdat langzamerhand de gehele aarde in zijn beeld zich zou verheerlijken; maar later moest de hof voor hem bewaard worden door de Cherub met het vlammend zwaard en hij is later verwoest en tot een woestijn geworden. Tot Christus, in Zijn woestijn komen de engelen en zij dienen Hem); een voorzegging van hetgeen eens op onze aarde zijn zal, wanneer de derde bede tot haar volkomen vervulling gekomen zal zijn (Revelation 1:1vv. ).

Met weinige woorden kunnen wij onze mening hierbij voegen. De Zoon van God is geopenbaard, opdat Hij de werken van de duivel verbreken zou (1 John 3:8). De dorre plaatsen zijn de woonsteden van de boze geesten (Luke 11:24

). De grote held van God, door de Geest geleid, valt eerst het hoofdleger van de vijand aan, om daarna hem te bestrijden in zijn benden, eerst de duivel, de grote aanvoerder persoonlijk geslagen, dan zijn werken in de mensen verstoord, zijn dienaren uitgeworpen! Hij strijdt en overwint door Zich te laten verzoeken en satan moet Hem verlaten.

return to 'Top of Page'

Vers 2

2. En toen hij veertig dagen en veertig nachten gevast had, niet alleen zonder het gewone maar zonder enig voedsel, zelfs zonder slaap en rust geweest was, hongerde Hem ten laatste. Nadat bijna 6 weken het woord van God Zijn spijze was geweest, de bepeinzing van Zijn werk als Heiland, Zijn bezigheid en de omgang met de hemelse Vader, Zijn vreugde en verkwikking, kwelde hem de honger op hevige wijze.

Hoewel in hoofdstuk . 11:18 de leefwijze van Johannes, die zich alleen met sprinkhanen en wilde honing voedde, reeds een vasten genoemd wordt, en ook in de Roomse kerk het zich onthouden van zekere spijzen en het zich beperken tot een geringere mate van voedingsmiddelen voor een vasten (abstinentia, semijejunium) gehouden wordt, is toch hier een volstrekt onthouden van alle spijs en drank bedoeld, zoals in Luke 4:3 uitdrukkelijk gezegd wordt. Of het onder bijzondere omstandigheden, waarin Gods wondermacht te hulp komt en de gewone loop van de natuur buiten werking stelt, mogelijk is, dat het leven van het lichaam zo lang zonder enig voedingsmiddelen fris en gezond kan blijven, mogen wij niet eerst vragen, omdat het woord in Matthew 4:4 daarop reeds het antwoord heeft gegeven. Wat zou elke spijs en lichaamsvoeding doen, schrijft Luther, wanneer God ons niet door Zijn woord onderhield! Hij verandert het eerst in vlees en bloed, merg en been, zo kan Hij beter voeden, alleen door Zijn aanblik, dan alle brood en spijs op aarde. En wat Luther schrijft, heeft hij zelf ondervonden, daar hij meer dan eens, in diep gepeins over Gods woord verdiept, dagen lang achter een gesloten deur zat. Evenzo betuigt Angelus Silesius in de "Cherubijnse reiziger". "Het brood voedt u niet, wat u voedt, is Gods eeuwig woord, is leven en is Geest. Wij zien immers elk jaar de trekvogels een verre reis over de zee maken, zonder dat zij gedurende die tijd ook maar eens uitrusten, laat staan enig voedsel tot zich zouden kunnen nemen. " En zo hebben dikwijls diepe denkers, aandachtige bidders, berouwvolle boetelingen, met geestdrift vervulden, of krankzinnig opgewondenen een bijzonder lange tijd gevast. Van Nicolaas van der Fle bijv. wordt verteld, dat hij de laatste 19-20 jaar v r zijn dood (in het jaar 1487), zonder alle andere spijs geleefd heeft, dan die hij maandelijks eens in het sacrament van het avondmaal genoot. Ook is ons uit eigen ervaring een geval bekend, dat twee mannen, in een put bedolven, toen men reeds meende alle pogingen tot hun redding te moeten opgeven, omdat het toch onmogelijk was, dat zij nog leefden, nochthans na elf dagen nog levend daaruit tevoorschijn werden gehaald. Wanneer nu reeds een ongewoon lang vasten bij mensen voorkomt, wier fysische en psychische ontwikkeling door de zonde gestoord is, hoeveel te min is het bij Hem ondenkbaar, wiens lichamelijk organisme door geen zonde verzwakt is, wiens Geest meer dan bij iemand het vlees kon beheersen en tot gehoorzaamheid kon dwingen! De veertig dagen en veertig nachten, die Jezus vastte, wijzen aan de ene kant op het vasten van Mozes en van Elia (Exodus 24:18; Exodus 34:28; 1 Kings 19:8 en op Israëls veertigjarige tocht door de woestijn, aan de andere zijde op de veertig dagen van Zijn eigen verheerlijkt leven na de opstanding (Acts 1:3). Men ziet, zegt Hofman, evenals aan de symboliek van de zaken, dat in de geschiedenis goddelijke gedachten zijn, en aan het ritme van de tijd, dat de tijd en zijn duur niet iets toevalligs en willekeurigs is. Uit de woorden in Mark 1:13 "en Hij was aldaar in de woestijn veertig dagen, verzocht door de satan, " besluit men gewoonlijk, dat Jezus reeds in de veertig dagen aan de verzoekingen van de duivel voortdurend is blootgesteld geweest, totdat deze dan het toppunt in de 3 hoofdverzoekingen bereikten; die woorden kunnen ook verklaard worden, dat bij gelegenheid, aan het einde van het veertigdaags oponthoud in de woestijn, de verzoeking plaatsvond. Dan heeft de oratio en meditatio (gebed en overdenking) met het vasten 40 dagen geduurd, en heeft daarop de tentatio (verzoeking) plaatsgevonden. Het is de Heere Jezus zelf geweest, die later Zijn discipelen onderricht heeft omtrent deze gebeurtenis, die aan de ene kant het einde van de geschiedenis van Zijn verborgen leven, aan de andere het begin van Zijn openbaar leven was. Dat Hij van het gebeurde hen niet meer heeft meegedeeld, dan zij konden dragen (John 16:12) en dus Zijn verhaal in een vorm gekleed heeft, die met hun begrip en hun behoefte overeenkwam, zodat wij nu recht hebben, te onderscheiden tussen de zaak zelf en de vorm van voorstelling, is een nietswaardige veronderstelling; want niet alleen valt de mededeling van de Heere aan de discipelen voor, eveneens eerst in de tijd van 40 dagen na Zijn opstanding, toen Hij met hen sprak van het rijk van God en zij de uitstorting van de Heilige Geest zeer nabij wanen, maar zij hebben ook de geschiedenis verder verhaald en opgetekend, pas nadat zij met de Geest, die hun alles leerde, vervuld waren, en van waar zouden nu wij een hogere mate van de Geest ontvangen, dan zij bezaten, om in hun mededeling juist te onderscheiden, wat slechts vorm was en wat werkelijkheid?

return to 'Top of Page'

Vers 2

2. En toen hij veertig dagen en veertig nachten gevast had, niet alleen zonder het gewone maar zonder enig voedsel, zelfs zonder slaap en rust geweest was, hongerde Hem ten laatste. Nadat bijna 6 weken het woord van God Zijn spijze was geweest, de bepeinzing van Zijn werk als Heiland, Zijn bezigheid en de omgang met de hemelse Vader, Zijn vreugde en verkwikking, kwelde hem de honger op hevige wijze.

Hoewel in hoofdstuk . 11:18 de leefwijze van Johannes, die zich alleen met sprinkhanen en wilde honing voedde, reeds een vasten genoemd wordt, en ook in de Roomse kerk het zich onthouden van zekere spijzen en het zich beperken tot een geringere mate van voedingsmiddelen voor een vasten (abstinentia, semijejunium) gehouden wordt, is toch hier een volstrekt onthouden van alle spijs en drank bedoeld, zoals in Luke 4:3 uitdrukkelijk gezegd wordt. Of het onder bijzondere omstandigheden, waarin Gods wondermacht te hulp komt en de gewone loop van de natuur buiten werking stelt, mogelijk is, dat het leven van het lichaam zo lang zonder enig voedingsmiddelen fris en gezond kan blijven, mogen wij niet eerst vragen, omdat het woord in Matthew 4:4 daarop reeds het antwoord heeft gegeven. Wat zou elke spijs en lichaamsvoeding doen, schrijft Luther, wanneer God ons niet door Zijn woord onderhield! Hij verandert het eerst in vlees en bloed, merg en been, zo kan Hij beter voeden, alleen door Zijn aanblik, dan alle brood en spijs op aarde. En wat Luther schrijft, heeft hij zelf ondervonden, daar hij meer dan eens, in diep gepeins over Gods woord verdiept, dagen lang achter een gesloten deur zat. Evenzo betuigt Angelus Silesius in de "Cherubijnse reiziger". "Het brood voedt u niet, wat u voedt, is Gods eeuwig woord, is leven en is Geest. Wij zien immers elk jaar de trekvogels een verre reis over de zee maken, zonder dat zij gedurende die tijd ook maar eens uitrusten, laat staan enig voedsel tot zich zouden kunnen nemen. " En zo hebben dikwijls diepe denkers, aandachtige bidders, berouwvolle boetelingen, met geestdrift vervulden, of krankzinnig opgewondenen een bijzonder lange tijd gevast. Van Nicolaas van der Fle bijv. wordt verteld, dat hij de laatste 19-20 jaar v r zijn dood (in het jaar 1487), zonder alle andere spijs geleefd heeft, dan die hij maandelijks eens in het sacrament van het avondmaal genoot. Ook is ons uit eigen ervaring een geval bekend, dat twee mannen, in een put bedolven, toen men reeds meende alle pogingen tot hun redding te moeten opgeven, omdat het toch onmogelijk was, dat zij nog leefden, nochthans na elf dagen nog levend daaruit tevoorschijn werden gehaald. Wanneer nu reeds een ongewoon lang vasten bij mensen voorkomt, wier fysische en psychische ontwikkeling door de zonde gestoord is, hoeveel te min is het bij Hem ondenkbaar, wiens lichamelijk organisme door geen zonde verzwakt is, wiens Geest meer dan bij iemand het vlees kon beheersen en tot gehoorzaamheid kon dwingen! De veertig dagen en veertig nachten, die Jezus vastte, wijzen aan de ene kant op het vasten van Mozes en van Elia (Exodus 24:18; Exodus 34:28; 1 Kings 19:8 en op Israëls veertigjarige tocht door de woestijn, aan de andere zijde op de veertig dagen van Zijn eigen verheerlijkt leven na de opstanding (Acts 1:3). Men ziet, zegt Hofman, evenals aan de symboliek van de zaken, dat in de geschiedenis goddelijke gedachten zijn, en aan het ritme van de tijd, dat de tijd en zijn duur niet iets toevalligs en willekeurigs is. Uit de woorden in Mark 1:13 "en Hij was aldaar in de woestijn veertig dagen, verzocht door de satan, " besluit men gewoonlijk, dat Jezus reeds in de veertig dagen aan de verzoekingen van de duivel voortdurend is blootgesteld geweest, totdat deze dan het toppunt in de 3 hoofdverzoekingen bereikten; die woorden kunnen ook verklaard worden, dat bij gelegenheid, aan het einde van het veertigdaags oponthoud in de woestijn, de verzoeking plaatsvond. Dan heeft de oratio en meditatio (gebed en overdenking) met het vasten 40 dagen geduurd, en heeft daarop de tentatio (verzoeking) plaatsgevonden. Het is de Heere Jezus zelf geweest, die later Zijn discipelen onderricht heeft omtrent deze gebeurtenis, die aan de ene kant het einde van de geschiedenis van Zijn verborgen leven, aan de andere het begin van Zijn openbaar leven was. Dat Hij van het gebeurde hen niet meer heeft meegedeeld, dan zij konden dragen (John 16:12) en dus Zijn verhaal in een vorm gekleed heeft, die met hun begrip en hun behoefte overeenkwam, zodat wij nu recht hebben, te onderscheiden tussen de zaak zelf en de vorm van voorstelling, is een nietswaardige veronderstelling; want niet alleen valt de mededeling van de Heere aan de discipelen voor, eveneens eerst in de tijd van 40 dagen na Zijn opstanding, toen Hij met hen sprak van het rijk van God en zij de uitstorting van de Heilige Geest zeer nabij wanen, maar zij hebben ook de geschiedenis verder verhaald en opgetekend, pas nadat zij met de Geest, die hun alles leerde, vervuld waren, en van waar zouden nu wij een hogere mate van de Geest ontvangen, dan zij bezaten, om in hun mededeling juist te onderscheiden, wat slechts vorm was en wat werkelijkheid?

return to 'Top of Page'

Vers 3

3. En de verzoeker, de duivel, van wie alle verzoeking tot het kwade uitgaat (1 Thessalonicenzen. 3:5), tot Hem gekomen zijnde, meende van Zijn honger listig gebruik te kunnen maken en zei: Indien gij Gods Zoon zijt, zoals de stem van de hemel bij de doop betuigde (hoofdstuk . 3:17) zeg, dat deze stenen, die hier op de grond liggen, broden worden, opdat Gij Uw honger kunt stillen, en alzo van Uw wondermacht voordeel hebt. Een feit, enig in zijn soort, staat hier als heilige hiëroglief (moeilijk te ontcijferen beeldenschrift) voor ons. De tegen God strijdende geest is hier voor het eerst de vlees geworden Zoon van God, en niemand daarna als een verschijning tegemoet getreden. Toen de mens daar was en zichzelf zou openbaren, die als de zondeloze en heilige het raadsbesluit van God ter verlossing werkelijk kon volbrengen, toen was voor de tegenstander van God het ogenblik van de beslissing gekomen, of het God of hem lukken zou. Hij kon niet menen, de Heilige, door zondige mensen tot een tegen Zijn roeping strijdend gedrag te zullen brengen, en voor een zondige ingeving was er bij de Zondeloze geen mogelijkheid. Hij moest hier man tegen man verzoeken; hij moest voor Hem verschijnen, omdat een misleiding op de wijze als bij de eerste vrouw mogelijk was, niet kon plaatsvinden bij Jezus, die in de volheid van de wetenschap stond. Daarom treden hier verzoeker en verzoeking openlijk op, zoals nooit te voren en nooit daarna.

Zo zeker als de wereld haar geschiedenis heeft, heeft ook satan de zijne, zij moet ontstaan bij hem als bij een ook in of met de tijd geschapen wezen. Aan de donkere poort, waar zijn geschiedenis begint, staat in de eerste plaats zijn eigen val; de gevallen wordt aanstonds tot verzoeker, hij sleept een gedeelte van de engelenwereld in zijn val mee en omdat er in het rijk in de hoogte voor hem geen plaats meer is, treedt hij op het toneel van deze wereld en verleidt het eerste mensenpaar. Het geheim van zijn boosheid werkt nu in de loop der eeuwen als een voortsluipend vergif; satan heeft zich tot vorst van deze wereld gemaakt; hij staat op het toppunt van zijn macht - ten teken en ten bewijze treden in de Evangelische geschiedenis de door de duivel bezetenen op. Nu is de tijd vervuld: de Zoon van God komt in het vlees, wanneer nu deze wel niet voor Zijn vlees "in de gedaante van de zondige vlees", door Zijne menselijke natuur de satan een open plaats aangeboden zou hebben, die hem de mogelijkheid aanwees om Hem te verleiden, dan moest de satan Hem toch aanvallen: Hij kan de mens gewordene toch niet negeren; want hij weet dat de Heere hem niet met rust laat, maar gekomen is om zijn paleis te verbreken en Zijn gevangenen te verlossen. Omdat satan satan is, de vorst van deze wereld en het boze principe (oorzaak van alle kwaad), zo moet hij om het hoogste toppunt van de boosheid te bereiken, de zondeloze Zoon van God verzoeken en met Hem om de wereld en haar heerschappij worstelen. Hij heeft dat gedaan op tweeërlei wijze; hij heeft de Heere verzocht rechts en links. Daar in de hof Gethsemane dringt hij op Hem aan als de koning van de verschrikking, met de bittere lijdenskelk in de hand, en dood en verderf blazende; hier in deze geschiedenis daarentegen nadert hij Hem als de vorst van deze wereld met de schuimende beker van de wellust in Zijn hand en zoete beloften vloeien uit zijn mond. De Heere overwint hem beide keren; nu is satans lot beslist, hij is uit zijn zenit (toppunt) neergestort, en gaat zijn weg naar de afgrond.

De vraag, in welke gedaante de duivel aan de Heere verschenen is, is moeilijk en wordt op verschillende wijze door de uitleggers beantwoord.

Voor de eerste Adam was de vorst van de duisternis in de gedaante van een dier, van een niet hoger, maar lager wezen verschenen, en zo moet het zijn, opdat Adam niet door de gewaande autoriteit van een engel misleid of verblind zou worden; aan de tweede Adam daarentegen verscheen de satan als satan, d. i. in die gedaante, waarin alle engelen, goede en kwade, de mensen plegen te verschijnen, namelijk in mensengedaante, maar toch in een gedaante, overeenkomstig het wezen van satan, namelijk een zodanige, in wier trekken al het verleidende van de zonde en tevens alle dreigende listen van de zonde openbaar worden.

Trad de satan als zodanig op, dat de Heere hem aanstonds als verzoeker moest erkennen, dan was de beproeving in geen geval zeer zwaar, integendeel zo licht geweest, dat zij bijna had opgehouden een beproeving te zijn. Nee, zo schijnt het, het Kaïnsteken van verworpen te zijn, mocht de verzoeker nu niet aan zijn voorhoofd dragen; in tegendeel verscheen hij aan de Heere bij de eerste verzoeking ongeveer in mensengedaante als een goede vriend en raadgever; bij de tweede echter kleedde hij zich in het gewaad van een engel van het licht, alsof hij een van die was, aan wie het bevolen is, de vromen op hun handen te dragen, totdat hij vervolgens bij de derde verzoeking naakt en open als vorst van deze wereld te voorschijn treedt.

Deze opvatting is zonder twijfel, voor zover zij de satan aangaat, de juiste; hij verborg de eerste en tweede maal zijn eigenlijk, diabolisch wezen en wilde de Mensenzoon op gelijke wijze bedriegen, als hij de mensen misleidt (wat zijn tweede verschijning aangaat, vgl. 1 Kings 13:7vv. ); tenslotte blijft hem niets over, dan zijn vizier op te slaan en de verberging te laten vallen. Wanneer men nu echter tevens aanneemt, dat Jezus in het begin niet wist, met wie Hij te doen had, zoals Hij in Mark 13:32 spreekt van een niet weten van het standpunt van Zijn vernedering uit, zo is dit bepaald vals. "Reeds het vrome volksgevoel is in zulke verhalen, die de verblindingswerken van goochelaars aan de ogen van onschuldige kinderen en van reine maagden te schande laten worden, verheven boven deze mening, die het oog van Christus afhankelijk maakt van de misleidende kunsten van de vorst van de leugen. " Hij, die in de harten van satans knechten, zonder zich te vergissen, de meest verborgen gedachten las, kende zeker de satan aanstonds op het eerste gezicht en bij het eerste woord. De macht van de verzoeker kon ook wel op Hem aandringen, en zijn list het aan Hem gelijk aan de andere kinderen van de mensen beproeven, maar boven een werkelijk bedriegende macht, boven een, al is het ook slechts n ogenblik in dwaling brengende list van de helse geest is de Heere volkomen verheven. De duivel komt hier voor als een "domme" duivel, zoals de mond van het volk hem noemt, wanneer hij niet van begin af aan begrijpt, dat hij Jezus niet kan bedriegen; en deze domheid treedt voor de dag, wanneer hij daarna, als hij zich moet vertonen, zoals hij is en aan Jezus de hoogste prijs belooft, van Hem veronderstelt, dat er voor Hem een prijs zou zijn, waarvoor Hij Zijn deugd prijs zou geven.

Zoals een sidderen en vrezen de Heere overviel, toen satanas in de andere vorm van verzoeking, met de lijdenskelk in de hand Hem naderde, zo heeft zich ook hier bij het naderen van de verzoeker een geheime antipathie van Hem meester gemaakt; de vergiftige adem van de satanische rede trof als een snijdende scherpe wind de zuiver gestemde snaren van Zijn hart; maar het was Zijn roeping in nederigheid als mens, niet als God, en niet door macht de duivel te overwinnen; daarom ging Hij den verzoeker niet aanstonds met het woord tegemoet: "Ik ken u satan, wijk van Mij!" maar liet hem rustig bij Zich komen, liet hem in den waan, dat Hij niet wist, met wie Hij te doen had en onderwierp Zich gewillig aan de verzoeking.

Ten slotte moet nog worden opgemerkt, dat de reizigers in de woestijn van Quarantania stenen opheffen, die op broden lijken; het zijn niervormige vuursteenkeien, die het volk voor versteende vruchten uit de katastrofe van Sodom en Gomorra houdt; zij heten ook Jodenstenen, lapides Judaici.

Merkt op, dat de duivel tot Jezus komt en Hem aanspreekt. Zijn verzoeking was dus een uitwendige verzoeking. Bij de heilige Jezus kan de satan niet binnentreden, maar moet hij buiten blijven staan en van v r de deur weerde Jezus hem dan ook af. Bij ons echter is de zonde in huis, in het hart, zodat de verzoeker vrije toegang tot ons heeft en tot ons binnentreedt, zodat wij hem van ons moeten uitdrijven, om hem te overwinnen. Daarom kunnen wij niet verzocht worden, zonder dat wij zondige gedachten en begeerten bij ons zien oprijzen; maar in Jezus was geen zonde, en in Hem kon geen zonde komen. De verschijning van de satan moet dus noodzakelijk een persoonlijke verschijning geweest zijn. Dat de Heere Zich zo iets in Zijn gedachten zou hebben voorgesteld, is volstrekt onmogelijk. Bij, met en in Christus zijn ook geen eigenlijke visioenen meer, maar is alles wezenlijkheid, zichtbaarheid, tastbaarheid, lichamelijkheid. Satan begon de aanval en hij poogt altijd, evenals bij Eva, het Woord van God twijfelachtig te maken. God had gezegd: "Deze is Mijn geliefde Zoon" en de satan wil er Jezus aan doen twijfelen, door er een bewijs voor te vragen en er een proef van voor te schrijven. Wachten wij ons toch zorgvuldig voor allen, die Gods woord twijfelachtig trachten te maken; zij zijn uit de vader de duivel, die het persoonlijk ongeloof is, en het ongeloof wil niet anders dan weten, dan proefondervindelijk weten. Is het niet genoeg dat God gezegd heeft, dat Jezus Zijn Zoon is? Nee, zegt de duivel, dat moet mij bewezen worden door een proef, die ik zelf opgeef. Maar was het nu de bedoeling van de satan om door een proef Jezus werkelijk als Zoon van God te leren kennen? Waarlijk niet, maar om Jezus een daad te laten doen, waardoor Zijn zoonschap terstond zou vernietigd worden. De satan wilde Jezus, de Zoon, onafhankelijk van Zijn Vader doen handelen; hij raadde Hem, zelfstandig te zijn, niet langer te hongeren, en zoals hij, de duivel, de wereld geleerd heeft te doen, niet naar God te vragen, maar Zichzelf te helpen.

Men zegt, dat het voor de Heere dan ook geen strijd is geweest. Het is echter ook bij groot gedrang een strijd om op de weg te blijven, al denkt men er niet aan om zich te laten wegdringen. Uitwendige droefenissen zijn de grote bewijzen, die satan aanvoert, om het volk van God te doen twijfelen aan hun kindschap.